Reisverslag 8

Reisverslag 8
Vrijdag 11 December 2015
Vandaag zijn we voor zeven dagen vertrokken naar het mission hospital in Kanyanga. Het was een hele reis. Drie uur lang in een auto met twaalf andere personen plus onze bagage. We hebben de hele tijd met onze benen in onze nek gezeten, en mijn benen sliepen aan het einde van de reis. Dat niet alleen, het is ook nog eens doodeng om met zo veel mensen in een auto te zitten omdat de wegen hier door iedereen gebruikt worden. Auto’s, vrachtwagens, fietsers en wandelaars. De wegen rijken tot aan de horizon, er lijkt geen einde aan te komen. Gelukkig zit ik in een auto, en hoef ik niet met de benen wagen. Een stukje voor Lundazi kwam er nog een persoon bij ons in de auto. Ik zag de chauffeur twijfelen, en Iris en ik zeiden tegen elkaar dat het nooit zou gaan passen. Allemaal nog een centimeter opschuiven en ja hoor het paste. Laatste stukje in de auto half geslapen. Ik voel me vandaag best kut. Ik weet dat het een geweldige kans is om in een ziekenhuis in Afrika te werken. Toch zie ik er erg tegenop omdat ik bang ben dat de begeleiding niet goed zal gaan en omdat ik stiekem nu al heimwee heb naar Chipata. Ik weet niet wat het is, maar ik voel me op een of andere manier erg thuis in Chipata. De mensen, het werk, de sfeer en nieuwe vrienden die ik heb gemaakt. Als je vier maanden van huis bent op een plekje waar je het heel erg naar je zin hebt ga je uiteindelijk wel nadenken over je toekomst. Ik voel me als een vis in het water, maar in mijn achterhoofd weet ik dat ik weer terug zal keren naar Nederland. De cultuur van Zambia trekt mij veel meer dan Nederland, dat is een ding wat zeker is. Maar in Nederland liggen mijn wortels. Vaak als ik niks te doen heb denk ik veel te veel na over alles. Mijn gedachten gaan ook van boven naar onder en van links naar rechts. De ene keer wil ik dit, de andere keer wil ik dat. Het is heel lastig om mezelf een beetje rustig te houden en me te kunnen focussen op het werk. Ik denk dat het een bepaalde fase is waar ik nu in verkeer, en als Kees, papa en mama volgende week komen dat dat wel weer zal verdwijnen. Ik hoop dat ik nog veel meer van de wereld kan zien, want ik ben nieuwsgierig naar de rest van de wereld.

Bij aankomst in het ziekenhuis zagen we dat ons huisje helemaal is gerenoveerd, de verf ruik je nog goed. Ik heb een mooie kamer. Een bed, een ingebouwde kast, een spiegel, een stoel en een klamboe. Meer heb je niet nodig. We hebben een mooie ‘patio’ en je moet hier doorheen lopen voor de wc/douche en de keuken. We hebben een fijn hutje om in te eten, en de buurman is ook erg enthousiast. De buurman is een Canadees, Gerard. Hij werkt hier al 7 jaar als elektricien op het terrein. Wat heb ik veel respect voor die man! We hebben vanavond lekker bij de zusters gegeten en op tijd naar bed.

Zaterdag 12 december
We dachten dat we ook in het weekend zouden gaan werken, maar het is erg rustig. We hebben een kijkje genomen in het ziekenhuis maar er waren geen activiteiten te bekennen. Ook bijna geen patiënten waar we mee konden praten en de zusters waren ook niet druk. We hebben gezellig met ze gepraat en daarna zijn we een stukje gaan lopen. Er was een winkeltje vlakbij waar we wat drinken hadden gekocht. We kwamen daar een 19-jarige jongen tegen, Gift heet hij. We hadden gevraagd of hij ons een rondleiding wilde geven. We zijn twee uur weggeweest, hebben de dorpen rondom het ziekenhuis gezien. Het is zo apart om mee te maken en niet met woorden te beschrijven. Je loopt er wel door heen, maar eigenlijk denk je dat je in een film loopt. Mensen leven hier letterlijk op water en nshima. Ondervoede kinderen, overal dronkenmannen. Overal moeten we even een minuut gaan zitten want ze zijn altijd blij als er blanken in hun dorp komen, ongeacht wie je bent en wat je doet. De foto’s zijn binnenkort op Facebook te vinden, dat zegt waarschijnlijk wel genoeg.

Maandag 14 december
Vanochtend vroeg uit de veren om voor de eerste dag te werken in het ziekenhuis. We hebben in de ochtend een gesprek gehad met sister Jacqueline uit Canada. Zij is 78 en werkt nog steeds vijf dagen in de week in het ziekenhuis als hoofdzuster. Eigenlijk hoort ze al lang met pensioen te gaan, maar er is niemand op dit moment die het kan over nemen dus ze zegt dat ze zal door werken tot aan het einde, dit is haar leven. Ze is dit jaar nog een keertje terug geweest naar haar eigen land om haar familie op te zoeken. Daarna is ze weer terug gekeerd omdat ze haar hier zo hard nodig hebben. Het is echt een super lieve vrouw, als we wat nodig hebben is ze er altijd van ons. Ook hebben we zelf aangegeven wat we willen leren en wat onze doelen zijn voor deze week in Kanyanga. We hebben besloten dat het deze week gewoon lekker meekijken wordt. We hebben een schema gekregen van activiteiten die we gaan bijwonen en waar we kunnen gaan we helpen. Vanochtend hadden we het ART project, waar het voor stond kon ik niet goed verstaan na twee keer gevraagd te hebben dus dat heb ik opgegeven. Het is in ieder geval een project voor HIV/aids. Mensen in het dorp die hiv positief zijn komen elke maandag ochtend bij elkaar om erover te praten en om de medicijnen op te halen. Ook komen er geregeld nieuwe personen bij, om de testen af te nemen. Ik heb vanochtend voor de eerste keer bij een patiënt bloed afgenomen. Wel moest ik erg opletten op de veiligheid, want in Afrika weet je maar nooit. Je wordt ook zo voor de leeuwen gegooid. Amber, doe jij dit maar. Nee, Amber doet dit helemaal niet want Amber weet nog niet hoe ze dit moet doen. Volgens mij zijn ze het niet echt gewend dat er studenten zijn die grenzen aangeven om hun eigen veiligheid te waarborgen. Ik doe dat wel en soms wordt er naar me gekeken alsof ik gek ben. De begeleiding is wel goed, ik heb instructies van de laborant opgevolgd en gelijk de eerste keer goed geprikt. Na de middagpauze zijn we naar de Out-Patient geweest terwijl we aan het wachten waren op een bevalling. Het meisje dat moest bevallen wist niet hoe oud ze was. Ze zei 17, maar de zusters zeiden dat ze dat niet geloven. Ze denken dat ze een jaar of 14/15 is. Het komt hier heel vaak voor dat mensen niet weten wat hun geboortejaar is, laat staan hun geboortedatum. Vaak weten ze alleen maar het seizoen waarin ze geboren zijn, bijvoorbeeld met kerst. Ja, welke kerst? Dat weten ze dan niet. De Out-Patiënt is een ruimte waar mensen van buitenaf hierheen komen als er wat mankeert. Alle gekke gevallen komen langs en we hebben met de Head meester gesproken en een aantal patiënten mogen ontvangen. Erg interessant, hij verteld op een leuke manier en wat een enorme kennis heeft deze man. In Nederland zijn er gespecialiseerde artsen, maar hier is er gewoon een iemand die veel weet van alles. Voor ernstige zaken worden patiënten doorverwezen naar Lundazi, naar het grotere ziekenhuis hier 40 kilometer verderop. Bij deze man hetzelfde verhaal als sister Jacqueline. Hij is 68 jaar, maar op dit moment gaat hij nog niet met pensioen omdat ze hem nodig hebben. Hart voor het ziekenhuis, dat hebben ze hier allemaal. Dag en nacht werken, en niet zeuren als je een dienst langer moet werken. Kunnen veel mensen een voorbeeld aan nemen, waaronder ik zelf.
Na het bezoek aan de Head meester in de Out-patient hebben we nog even gekeken of het meisje al bevallen was. Ze lag nog steeds te creperen van de pijn en nog geen baby te zien. Ik heb mijn nummer achter gelaten en als ze bezig was met bevallen zouden ze me bellen. Ook werden we alvast gewaarschuwd dat ze misschien naar Lundazi gereden zou worden omdat ze vanochtend 4 cm ontsluiting had, en om 14:00u 5 cm. Dit gaat dus veel te langzaam, en volgens het papieren schema zouden ze actie moeten ondernemen. Toen ik thuis was en net eten aan het koken was werden we gebeld. Ze gaat nu met de ambulance naar Lundazi, willen jullie mee? Ja, natuurlijk willen we dat. Wij in de ambulance gestapt, en op naar Lundazi. Het meisje lag achterin en de weg is niet geasfalteerd. Jullie kunnen je voorstellen dat de weg door de regens niet optimaal is. Overal zitten gaten en de hele weg hobbelt. Je kan er dan ook maar het beste met 80 km/u overheen rijden, anders voel je de hobbels alleen maar meer. Wat had ik een medelijden met het meisje achterin, half aan het bevallen met al die hobbels en ze vloog bijna van haar bed af. We hebben haar achtergelaten in Lunazi. Onderweg stond ik nog versteld van een naakte man aan de kant van de weg. De zuster zegt; That man is mad. Do you have them in the Netherlands? Ja, maar ik heb nog nooit iemand aan de weg zien zwaaien in zijn blote tokus. Toen moest ze heel hard lachen, en ik voelde me schuldig om mijn grapjes in de auto omdat ze achterin enorm zat te lijden van de pijn. We waren m 20.00u ongeveer weer terug, en ik heb heeeerlijk geslapen (op mijn bed met houten plank en matras van 4cm dik, begin eraan te wennen mijn rug nog niet).

Dinsdag 15 december
Vanochtend zijn we om 7.45 begonnen met de ‘’morning ensemble’’. We moesten eerst allemaal op een rijtje staan en er werd een lied gezongen waar heel vaak Halleluja in voor kwam. Daarna liepen we naar een gebouwtje waar de overdracht plaatsvond. Alle personeel, ook schoonmakers, waren erbij. In het begin een prayer, een paar mededelingen en daarna moesten we onszelf voorstellen. We worden hartelijk ontvangen door applaus en mijn nieuwe naam is ook al gegeven. Mijn naam is moeilijk uit te spreken, dus ik heet nu Taonga Phiri. Een lokale naam, ik kan er wel om lachen. Taonga betekend thankyou.

Voor ons stond vandaag de family planning op de planning. Vanaf 8 uur zijn we met een van de zusters naar een groep vrouwen geweest. Zij komen elke dinsdag ochtend bij elkaar. Er wordt voorlichting gegeven en anticonceptie uitgedeeld. De vrouwen kunnen kiezen tussen de prikpil, de orale pil en condooms (mannelijke en vrouwelijke). Ongeveer 90% van de groep kiest voor de prikpil. Is natuurlijk ook makkelijk, je hoeft niet elke avond zo’n vieze pil te slikken. Maar wat als je hiv-positief bent en toch de prikpil wil? Dan moet je alsnog een condoom gebruiken, maar dat willen de meesten niet. Het is niet de kennis die ontbreekt, maar de vrouwen (en mannen) vinden het simpelweg niet fijn om met condoom te vrijen, en kiezen genot voor gezondheid. We hebben geholpen met het registreren van de nieuwe vrouwen, maar ook van de vrouwen die al een tijd aan anticonceptie zijn. Wat ik heel gek vond was dat er een vrouw niet wist wanneer ze voor het laatst een kind had gekregen. Ja, ergens in september of november, maar wanneer dat nou precies was? Geen idee. Hebben ze dat in jullie land ook? Nee, dat hebben wij niet. Ze lijken het niet te snappen dat dit belangrijk is en de meiden zien knowledge niet als power maar als tijdverspilling om naar school te gaan. Dit zijn dan de gevolgen daarvan.
Op een gegeven moment mocht ik zelf de registratie samendoen met iris. Iris schreef op, ik mat de bloeddruk en gewicht. Hup, kind op mijn schoot. Broek nat. Kinderen plassen hier gewoon van zich af, luiers hebben ze niet. Sommige kinderen hebben wel een plastic zak als onderbroek aan maar de plas loopt er gewoon langs. Dit kindje had ook enorme smetplekken op haar nekje, heel zielig om te zien. Het babytje was denk ik 3 maanden oud ongeveer, en het leken wel derdegraads brandplekken. Na de family-planning moest ze naar de dokter.
Na de registratie moesten de vrouwen de anticonceptie ophalen die ze hadden uitgekozen. Voor ons was het in het begin een raadsel wat wat is, ook omdat we de taal niet spreken en in het Engels is alles net even wat moeilijker te volgen dan als je in Nederland aan het werk bent. Vond het een erg leuke ervaring. Na de middag zijn we naar een nutrition project geweest, ze hebben daar eten voor ons gemaakt. De naam ben ik vergeten, maar het was een papje van maismeel, gestampte noten en weet ik veel wat er allemaal in zat. We hadden net geluncht dus we zaten allebei vol. Dit eten wordt gegeven aan ondervoede kindjes, dus na een paar happen zaten we bom vol en we schaamden ons dood dat we het niet op konden. Het was nog best wel lekker, maar het was gewoon echt te veel. Elke hap die ik nam werd viezer, en iris en ik moesten de hele tijd onze lach inhouden als we naar elkaar keken, we wisten allebei wat we dachten.

In de middag was er weer een bevalling te zien. We hebben twee uur lang gewacht. Dit was echt heel bijzonder. Het meisje was 24 jaar en dit was haar vierde zwangerschap. Ze was gekomen met haar moeder en we konden merken dat de verpleegkundigen van vandaag erg passief waren. Ook waren ze iedere keer aan het lachen en bizarre uitspraken aan het maken naar het meisje toe. Later kwamen we erachter dat dit meisje vanaf begin af aan al niet naar het personeel luisterde en niks wilde aannemen. Ze lag op bed, op de grond, liep weg en het leek wel alsof ze gek werd. Het duurde heel lang en op een gegeven moment kwam de moeder met een drankje aan. De verpleegkundige vertelde ons dat ze dit vaak geven om de weeën heviger te laten worden. Dit middel zorgt ervoor dat er veel moeders tijdens de bevalling overlijden omdat de weeën wel erger worden maar de opening nog te smal blijft voor de baby. Dit kan voor complicaties zorgen, en dan kun je niet zomaar even met een patiënt naar een goed ziekenhuis. Toch nam ze het middeltje in ondanks het afraden van de verpleegkundige en een half uurtje later was het kindje er. Moeders loopt gewoon naar de douche, kleedt zich aan en loopt weg. Dit is hier heel normaal.

Donderdag 17
Wat gaat de tijd hier ontzettend snel voorbij. In het weekend wilde ik nog graag terug naar huis omdat ik me zo erg verveelde maar daarentegen deze week is super snel gegaan en morgen gaan we alweer terug naar huis. Vanochtend zijn we om 10 uur vertrokken (moest 8/9 uur zijn) naar Lunzi, een dorpje twee uur rijden verderop. Ton we aan het wachten waren op de auto werd er een vrachtwagen voorgereden en er lag een man en een motor in. Er was een motorongeluk gebeurd, twee passagiers waren gewond. Geen helm, geen motorpak.

De weg was erg slecht, dus mijn rug is weer lekker losgereden. We zaten weer met twaalf mensen en twee grote boxen in de ‘ambulance’. Onderweg de echte villages gezien, leuk om ook het platteland van Afrika te zien. Iris en ik vinden het een beetje op de hoge veluwe lijken. Er waren geen bergen, soms een heuvel en prachtig landschap. Toen we aankwamen bij de clinic werden we zoals gewoonlijk aangestaard, muzungu’s. We hebben HIV patiënten gescreend en medicijnen meegegeven. Elke drie maanden gaan ze hierheen om iedereen medicijnen te geven en te screenen op bijwerkingen en andere klachten. Gelukkig was de groep niet zo heel erg groot en na een paar uur konden we weer terug naar huis. Ondertussen was het gaan regenen dus de wegen werden slechter en slechter. Best wel eng om dan in de auto te zitten omdat ze elk gat proberen te ontwijken, maar dat lukt niet altijd. We zijn langs een nieuwe school gereden, deze wordt gefinancierd door Chinezen. Een heel nieuwe compound. Ik schat dat het ongeveer 30/40 nieuwe huizen waren en er is een enorme school in aanbouw. Ook was er een kilometerslange weg aangelegd, erg mooi om te zien. Toen we thuis kwamen heb ik even heerlijk een uurtje geslapen.

Gisterenavond gingen we nog even een rondje door het ziekenhuis. We hoorden gezang en tromgeroffel aan de achterkant dus we zijn er even heen gelopen. We hebben naar dansende vrouwen gekeken en natuurlijk zelf ook nog even gedanst. Hadden jullie niet van mij verwacht he? Maar mijn heupjes zijn al mooi los, jullie zullen versteld staan als ik weer terug ben. Morgenmiddag worden we om 13:00u door Gerard onze buurman naar Lundazi gebracht en vanaf daar kunnen we om 14:30u mee rijden met Roberto, richting Chipata. En dan is het nog maar een weekend voordat mijn ouders en Kees komen, heb er ontzettend veel zin in.

Vanavond hebben we dinner gehad bij de sisters. Een erg gezellige avond gehad. We zaten met negen verschillende mensen aan tafel waarvan zeven verschillende nationaliteiten. Nederland, Canada, Mexico, Zambia, Polen, Australië en Madagaskar. Ik vind het leuk en interessant om met mensen te praten over verschillende culturen. Iris en ik zijn ook flink aan het oefenen met onze Nyanja en nu deze week Tambuka. We kennen al best veel belangrijke woorden waardoor we in een gesprek sommige onderwerpen opvangen, leuk om progressie te zien. Omdat je de hele dag door Engels spreekt gaat dat ook al veel beter dan in het begin. In het begin was ik heel erg bezig met het kunnen verstaan van andere mensen, maar nu heb ik daar totaal geen problemen meer mee. Soms weet ik zelfs even een Nederlands woord niet meer als ik met Iris praat, en dan zeg ik het maar gewoon in het Engels.

‘’Travel isn’t always pretty, it isn’t always comfortable.
Sometimes it hurts, it breaks your heart. But that’s okay.
The journey changes you. It should change you.
It leaves marks on your memory, on your consciousness, on your heart and on your body.
You take something with you.. Hopefully, you leave something good behind’’. – Anthony Bourdain